Κάτοχος

Η φωτογραφία μου
Αγρίνιο, Αιτωλοακαρνανίας, Greece

Σάββατο 25 Απριλίου 2009

Σάββατο του Λαζάρου

Το Σάββατο πριν την Μεγάλη Εβδομάδα, είναι αφιερωμένο από την Εκκλησία μας, στην Ανάσταση του Λαζάρου. Το θαύμα αυτό είναι το τρίτο θαύμα ανάστασης που είχε κάνει ο Ιησούς Χριστός. Πριν από τον Λάζαρο, είχε αναστήσει την κόρη του Ιαείρου και τον γιό της χήρας στην πόλη Ναΐν.

Όπως μας αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, όταν ο Λάζαρος αρρώστησε βαριά, οι αδερφές του Μαρία και Μάρθα, ειδοποίησαν τον Χριστό για την αρρώστια του Λαζάρου και τον κάλεσαν να έρθει όσο πιο γρήγορα μπορεί, για να προλάβει τον αδερφό τους ζωντανό. Ο Ιησούς βρισκόταν μακριά και όταν έφτασε στην Βηθανία, όπου ήταν και το σπίτι του Λαζάρου, ο ίδιος ήταν ήδη νεκρός τέσσερις ημέρες. Είχε δε ταφεί, όπως συνηθιζόταν τότε, σε μια σπηλιά, η οποία έκλεινε με μια μεγάλη πέτρα. Από την Μάρθα οδηγήθηκε ο Ιησούς στον τάφο του Λαζάρου και εκεί ζήτησε να βγάλουν την πέτρα που σφράγιζε την σπηλιά. Στην συνέχεια προσευχήθηκε στον Πατέρα Του λέγοντας: «Πάτερ, ευχαριστώ σοι ότι ήκουσάς μου. Εγώ δε ήδειν ότι πάντοτέ μου ακούεις αλλά δια τον όχλον τον παρεστώτα είπον, ίνα πιστεύσωσιν ότι συ με απέστειλας». Κατόπιν φώναξε: «Λάζαρε δεύρο έξω». Και έτσι έγινε. Ο αναστημένος Λάζαρος πρόβαλε στην είσοδο της σπηλιάς και περπάτησε προς τον Ιησού.

Για τρίτη φορά ο Χριστός μας είχε κάνει το υπέρτατο θαύμα. Επανάφερε στην ζωή κάποιον νεκρό, διδάσκοντας μας ότι ο θάνατος δεν είναι το τέλος αλλά η μετάβαση. Η ζωή συνεχίζεται, σε άλλο επίπεδο, μετά από αυτόν. Ο Θεός έχει την δύναμη να καλεί τους νεκρούς όπως θα κάνει κατά την Δευτέρα Παρουσία.

Ο Λάζαρος μετά την ανάσταση του κυνηγήθηκε από τους Αρχιερείς με σκοπό να τον σκοτώσουν, αφού όποιος τον έβλεπε πίστευε στον Ιησού Χριστό. Για να γλυτώσει, κατέφυγε στο νησί της Κύπρου. Εκεί χειροτονήθηκε, από τους Αποστόλους, Επίσκοπος στην πόλη Κίτιο και πέθανε τελικά (για δεύτερη φορά) το 63μ.Χ. Το Άγιο Λείψανο του μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Λέων, και τοποθετήθηκε στον ναό που έχτισε ο ίδιος για τον Άγιο. Σε αυτόν τον ναό της Βασιλεύουσας βρίσκεται μέχρι και σήμερα.


Κυριακή των Βαΐων


Η Κυριακή μετά το Σάββατο του Λαζάρου είναι η Κυριακή των Βαΐων. Πρόκειται για την τελευταία Κυριακή της Σαρακοστής και ταυτόχρονα την πρώτη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας. Ημέρα αφιερωμένη στην είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ.

Όπως μας αναφέρουν οι Ευαγγελιστές, την επόμενη ημέρα της αναστάσεως του Λαζάρου, ο Ιησούς ζήτησε από τους μαθητές του, να του βρουν ένα γαϊδουράκι. Πάνω σε αυτό σκόπευε να πάει στην Ιερουσαλήμ. Εκείνες τις ημέρες είχε μαζευτεί πολύς κόσμος στην πόλη, για τον εορτασμό του Εβραϊκού Πάσχα. Το Εβραϊκό Πάσχα ήταν γιορτή που γινόταν σε ανάμνηση της απελευθέρωσης των Εβραίων από τους Αιγύπτιους.

Πάνω στο γαϊδουράκι, λοιπόν, εισήλθε ο Ιησούς στην Ιερή Πόλη. Ο λαός είχε ήδη μάθει για την Ανάσταση του Λαζάρου, αφού η Βηθανία απήχε μόλις 2,5 χιλιόμετρα από την Ιερουσαλήμ. Τόσο το θαύμα στην Βηθανία, όσο και η υπόλοιπη «δράση» του Ιησού, οδήγησαν τον λαό να τον υποδεχθεί όπως όριζε το εθιμοτυπικό της υποδοχής βασιλέων. Έστρωσαν κλαδιά (βάγια στα εβραϊκά) φοινίκων στους δρόμους από όπου περνούσε ο Χριστός με το γαϊδουράκι και Τον επευφημούσαν τραγουδώντας «Ωσαννά ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ» (Ιωάν.12:13).

Από τα βάϊα, πήρε το όνομα της η ημέρα αυτή. Με την είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ ξεκινά το Θείο Δράμα. Επειδή όμως ταυτόχρονα γιορτάζεται η είσοδος του ως Βασιλέας στην Ιερουσαλήμ, η Εκκλησία καλεί τους πιστούς να γιορτάσουν καταλύοντας την νηστεία και επιτρέποντας την βρώση ψαριών.

Στις μέρες μας, την Κυριακή των Βαΐων, όλες οι εκκλησίες στολίζονται με βάϊα. Επειδή στον ελλαδικό χώρο οι φοίνικες δεν απαντώνται συχνά, για τον στολισμό χρησιμοποιούνται κλαδάκια δάφνης, ιτιάς, ελιάς ή μυρτιάς. Τα κλαδάκια αυτά μετά το πέρας της λειτουργίας, μοιράζονται στους πιστούς. Ο λαός μας πιστεύει ότι τα βάϊα αυτά, έχουν ιαματικές και αποτρεπτικές για το κακό ιδιότητες.

Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας με τα βάϊα αυτά, «χτυπούν» τις έγκυες γυναίκες πιστεύοντας ότι θα γεννήσουν έτσι πιο εύκολα. Σε άλλες, κρεμούν τα βάϊα στις πόρτες των σπιτιών σαν φυλακτό. Σε δύο περιοχές, όμως, η Κυριακή των Βαΐων, έχει ξεχωριστή σημασία.

Στην Κέρκυρα, γίνεται μεγάλη λιτανεία του Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα. Η λιτανεία αυτή ξεκίνησε το 1630. Οι Κερκυραίοι τιμούν έτσι τον Άγιο τους, που απάλλαξε το νησί από την Πανώλη το 1629. Ιδιαίτερους εορτασμούς έχουμε και στο Μεσολόγγι. Την Κυριακή των Βαΐων του 1826, έγινε η μεγάλη Έξοδος του Μεσολογγίου. Οι γιορτές γίνονται προς τιμή των αγωνιστών που έπεσαν εκείνη την ημέρα.


Μεγάλη Εβδομάδα


Η Μεγάλη Εβδομάδα, είναι η εβδομάδα των Παθών του Ιησού Χριστού.

Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ του Παγκάλου, του υιού του Ιακώβ που τον πούλησαν τα αδέρφια του σαν σκλάβο επειδή τον φθονούσαν.

Τη Μεγάλη Τρίτη ακούμε δυο παραβολές: την παραβολή των Μωρών Παρθένων και την παραβολή των Ταλάντων. Και οι δύο παραβολές δείχνουν ότι πρέπει να καλλιεργούμε τα θεία χαρίσματα για το κοινό καλό. Τη Μεγάλη Τρίτη ακούμε επίσης το τροπάριο της Κασσιανής.

Τη Μεγάλη Τετάρτη, δύο μέρες πριν τη Σταύρωση, η πόρνη ζήτησε συγχώρεση απ' τον Ιησού Χριστό για τις αμαρτίες της και του έπλυνε τα πόδια με μύρο. Ο Ιούδας απ' την άλλη, πρόδωσε τον Κύριό του για 30 αργύρια. Επίσης τη Μεγάλη Τετάρτη τελείται το Μυστήριο του Μεγάλου Ευχελαίου.

Η Μεγάλη Πέμπτη είναι η τελευταία μέρα πριν τη Σταυρική Θυσία του Ιησού Χριστού. Γίνεται ο Μυστικός Δείπνος. Ο Ιησούς Χριστός με μια λεκάνη πλένει τα πόδια των μαθητών του. Τελείται ο Ιερός Νιπτήρας σε ανάμνηση.

Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η Σταύρωση. Ο Ρωμαίος Διοικητής Πόντιος Πιλάτος δικάζει τον Ιησού, το πλήθος αποφασίζει φωνάζοντας «άρον άρον σταύρωσον Αυτόν» την σταύρωσή Του, ενώ ο ίδιος ο Πιλάτος «νύπτει τας χείρας» του. Ο Χριστός περιπαίζεται, του φορούν αγκάθινο στεφάνι και πορφύρα. Παραδίδει το πνεύμα Του πάνω στον Σταυρό και ο Ιωσήφ ο Αριμαθαίας κάνει την Αποκαθήλωση και ενταφιάζει τον Θεάνθρωπο. Την Μεγάλη Παρασκευή γίνεται περιφορά του επιταφίου και ψάλλονται τα εγκώμια. Είναι αυστηρή νηστεία.

Το Μεγάλο Σάββατο γίνεται η κάθοδος στον Άδη. Ο Ιησούς Χριστός κηρύττει τον Θείο Λόγο στους νεκρούς. Οι αρχιερείς βάζουν ρωμαϊκή φρουρά στον Τάφο. Προαναγγέλλεται η Ανάσταση στη Θεία Λειτουργία το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου. Στα Ιεροσόλυμα γίνεται η Τελετή του Αγίου Φωτός και το Άγιο Φως για άλλη μια φορά μοιράζεται στους Ορθόδοξους Χριστιανούς σε όλο τον κόσμο. Το Μέγα Σάββατο είναι αυστηρή νηστεία.

Τα μεσάνυχτα όλοι οι Χριστιανοί πηγαίνουν στην Εκκλησία για να πάρουν το Άγιο Φως, να πούνε "Χριστός Ανέστη"-"Αληθώς Ανέστη" και να δώσουν το φιλί της αγάπης.

Την Κυριακή του Πάσχα γιορτάζουμε την Ανάσταση του Χριστού και η Μεγάλη Εβδομάδα έχει τελειώσει. Οι Μυροφόρες βρήκαν άδειο τον Πανάγιο Τάφο.


Μεγάλη Δευτέρα


Με τη Μεγάλη Δευτέρα ξεκινά η εβδομάδα των Παθών του Ιησού Χριστού. Η Εκκλησία μας, έχει αφιερώσει την ημέρα αυτή στη μνήμη του Ιωσήφ του Παγκάλου.

Η ιστορία του είναι η ακόλουθη. Ο Ιωσήφ ήταν ο 11ος υιός του Ιακώβ. Η προσωπικότητα του και η ενάρετη ζωή του, «ενοχλούσε» τα μεγαλύτερα αδέρφια του. Θέλοντας να απαλλαγούν από την παρουσία του, τον πούλησαν σαν σκλάβο. Ο Ιωσήφ, ως σκλάβος, έφτασε στην Αίγυπτο. Εκεί αγοράστηκε από τον Πεντεφρή, ένα αυλικό του Φαραώ. Μην υποκύπτοντας όμως, στις ερωτικές επιθυμίες της γυναίκας του Πεντεφρή, συκοφαντήθηκε από την ίδια και φυλακίστηκε. Από την φυλακή βγήκε, όταν ερμήνεψε ένα όνειρο του Φαραώ, και μέσω αυτής της ερμηνείας έσωσε τους κατοίκους της Αιγύπτου από λιμό.

Στο όνειρο του ο Φαραώ είχε δει στην όχθη του Νείλου να βόσκουν επτά παχιές αγελάδες και να φυτρώνουν επτά ψηλά και εύρωστα στάχια. Στην συνέχεια όμως του ονείρου παρουσιάστηκαν επτά ισχνές αγελάδες που έφαγαν τις προηγούμενες, ενώ τα στάχια «πνίγηκαν» από νέα επτά που ήταν όμως άρρωστα και αδύνατα. Η ερμηνεία που έδωσε ο Ιωσήφ, ήταν ότι για επτά χρόνια στην Αίγυπτο οι καλλιέργειες θα αποδώσουν πολλούς καρπούς και γενικά θα επικρατήσει ευφορία. Τα επτά όμως αυτά χρόνια, θα τα διαδεχθούν επτά χρόνια λιμού και ξηρασίας. Και όντως έτσι έγινε. Οι Αιγύπτιοι όμως είχαν, μετά τις υποδείξεις του Ιωσήφ, αποθηκεύσει τρόφιμα και τα επτά χρόνια του λιμού τα πέρασαν αλώβητοι. Δεν έγινε όμως το ίδιο με τους ανθρώπους των γύρω περιοχών. Ανάμεσα σε αυτούς, ήταν και η οικογένεια του Ιωσήφ, ο οποίος εντωμεταξύ είχε ανέλθει στην Αιγυπτιακή κοινωνία και είχε λάβει πολλά αξιώματα. Στα πρόθυρα του λιμού τα αδέρφια του, ζήτησαν βοήθεια από την Αίγυπτο και παρουσιάστηκαν μπροστά στον Ιωσήφ όπου ήταν ο υπεύθυνος διανομής των αποθηκευμένων αγαθών. Ενώ οι ίδιοι δεν αναγνώρισαν τον αδερφό τους, εκείνος κατάλαβε ποιους είχε απέναντι του. Εκείνη την στιγμή, φάνηκε για μια ακόμη φορά το μεγαλείο της ψυχής του Ιωσήφ. Όχι μόνο δεν τους τιμώρησε, αλλά δίνοντας τους συγχώρεση, κάλεσε όλη την οικογένεια του να εγκατασταθεί στην Αίγυπτο και να γλυτώσει από την απειλή της πείνας.

Στην λειτουργία της Μεγάλης Δευτέρας, περιλαμβάνεται και η ιστορία της «Καταραθείσης και Ξηρανθείσης Συκής». Ο Χριστός περπατώντας στους δρόμους της Ιερουσαλήμ, την επομένη ημέρα της εισόδου του, είδε μια εύρωστη συκιά με παχύ φύλλωμα. Την πλησίασε με σκοπό να κόψει ένα σύκο. Η συκιά όμως δεν είχε καθόλου καρπούς. Τότε ο Ιησούς είπε απευθυνόμενος στο δέντρο: «Μηκέτι εκ σου καρπός γένηται εις τον αιώνα και εξηράνθη παραχρήμα η συκή» (Ματθ.21:19). Η συκιά την ίδια στιγμή ξεράθηκε. Γι’ αυτό λέγεται «Καταραθείσα», δηλαδή καταραμένη και «Ξηρανθείσα», δηλαδή ξεραμένη.

Τη Μεγάλη Δευτέρα σε όλη την Ελλάδα ξεκινούν οι ετοιμασίες, στα σπίτια, για τον εορτασμό του Πάσχα. Έτσι εκείνη την ημέρα, στα χωριά κυρίως, ασπρίζονται με ασβέστη οι αυλές, βάφονται οι γλάστρες κόκκινες και φυτεύονται διάφορα λουλούδια. Σε κάποιες περιοχές, οι πιστοί συνήθιζαν να τρέφονται μόνο με ψωμί και νερό έως τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί, που λάμβαναν από την εκκλησία την Θεία Κοινωνία.


Μεγάλη Τρίτη


Την Μεγάλη Τρίτη γινόμαστε κοινωνοί δύο παραβολών του Κυρίου. Της παραβολής των Μωρών Παρθένων και της παραβολής των Ταλάντων.

Σύμφωνα με την πρώτη, δέκα παρθένες βγήκαν να υποδεχθούν τον Νυμφίο κάποιο βράδυ. Κρατούσαν και οι δέκα από ένα λυχνάρι, όμως μόνο οι πέντε από αυτές είχαν φροντίσει να πάρουν και επιπλέον λάδι, σε περίπτωση που τους χρειαστεί. Αυτές οι πέντε ήταν οι σώφρονες, οι γνωστικές δηλαδή. Ο Νυμφίος άργησε όμως να έρθει και οι δέκα παρθένες κοιμήθηκαν. Αργά την νύχτα, μια φωνή ακούστηκε να λέει: «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός». Τότε αυτές ξύπνησαν και έτρεξαν για να προϋπαντήσουν τον Νυμφίο. Στα λυχνάρια όμως το λάδι είχε καεί. Οι πέντε γνωστικές παρθένες, έβαλαν το επιπλέον λάδι που είχαν προβλέψει να πάρουν μαζί τους και πήγαν να Τον συναντήσουν. Οι υπόλοιπες πέντε όμως, οι Μωρές, οι άμυαλες δηλαδή, έχασαν την ευκαιρία αφού τα λυχνάρια τους ήταν σβηστά. Έτσι είναι, είπε ο Ιησούς, και η Βασιλεία των Ουρανών. Όποιος φροντίσει από πριν για την ψυχή του θα εισέλθει στο Βασίλειο του Νυμφίου.

Η δεύτερη παραβολή, των Ταλάντων, λέει τα εξής: Κάποτε ένας άρχοντας θα πήγαινε ένα μακρινό ταξίδι. Πριν φύγει κάλεσε τους τρεις υπηρέτες του και τους έδωσε μερικά Τάλαντα, χρήματα δηλαδή. Στον πρώτο υπηρέτη έδωσε πέντε τάλαντα. Στον δεύτερο έδωσε δύο ενώ στον τρίτο έδωσε ένα τάλαντο. Όταν γύρισε από το ταξίδι, κάλεσε ξανά τους υπηρέτες του και ζήτησε να του πουν τι είχαν κάνει με τα χρήματα που τους είχε δώσει. Ο πρώτος μετά από σκληρή εργασία είχε καταφέρει να διπλασιάσει το αρχικό ποσόν, και επέστρεψε στον κύριο του δέκα τάλαντα. Το ίδιο είχε κάνει και ο δεύτερος και έτσι κατάφερε να επιστρέψει τέσσερα τάλαντα. Ο τρίτος όλο το διάστημα της απουσίας του κυρίου του, δεν εργάστηκε καθόλου. Και όχι μόνο αυτό αλλά ένιωθε και αδικημένος επειδή είχε πάρει μόνο ένα τάλαντο. Έτσι επιστρέφοντας αυτό το τάλαντο κατηγόρησε τον άρχοντα, για την αδικία που είχε υποστεί. Ο άρχοντας τότε πήρε αυτό το τάλαντο και το έδωσε στον πρώτο μαζί με τα άλλα δέκα. Με την παραβολή αυτή, ο Ιησούς δίδαξε ότι οι άνθρωποι πρέπει να καλλιεργούν τα χαρίσματα που τους δίνει ο Θεός, όχι μόνο για το δικό τους καλό αλλά και για το καλό του συνόλου.

Όλη την Μεγάλη Εβδομάδα, στον εσπερινό της κάθε ημέρας διαβάζεται ο όρθρος της επομένης. Στον εσπερινό της Μεγάλης Τρίτης ακούγεται ένα από τα ωραιότερα τροπάρια της εκκλησιαστικής υμνογραφίας. Το τροπάριο της Κασσιανής. Όπως λέει και το όνομα του, υμνογράφος του τροπαρίου αυτού είναι η Κασσιανή. Μια μοναχή της Βυζαντινής εποχής, προικισμένη με το χάρισμα να γράφει εκπληκτικούς στίχους.

Την ημέρα αυτή συνεχίζονται οι ετοιμασίες για το Άγιο Πάσχα. Συνήθως είναι αφιερωμένη στο καθάρισμα του σπιτιού. Σε λίγες περιοχές της Ελλάδας, την Μεγάλη Τρίτη φτιάχνονται τα πασχαλινά κουλούρια και τσουρέκια, έθιμο που συνήθως γίνεται την Μεγάλη Πέμπτη.


Μεγάλη Τετάρτη


Βρισκόμαστε στο μέσο της Μεγάλης Εβδομάδας. Το γεγονός που έρχεται η Εκκλησία να μας θυμίσει, λαμβάνει χώρα δύο ημέρες πριν οδηγηθεί ο Ιησούς Χριστός στο Σταυρό. Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος είναι αυτός που εξιστορεί τι έγινε εκείνη την ημέρα:

Ο Ιησούς βρισκόταν στο σπίτι του Σίμωνα του λεπρού. Εκεί εμφανίστηκε μια γυναίκα κρατώντας ένα μπουκαλάκι με ακριβό μύρο. Ζήτησε συγχώρεση από τον Υιό του Θεού, επειδή ήταν πόρνη, και έριξε αυτό το μύρο στα μαλλιά Του. Οι μαθητές του Ιησού, θεώρησαν την πράξη αυτή μεγάλη σπατάλη, αφού θα μπορούσαν να πουλήσουν το μύρο και με τα χρήματα που θα έπαιρναν να βοηθούσαν τους φτωχούς. Ο Ιησούς παίρνοντας το μέρος της γυναίκας, επίπληξε τους μαθητές του, λέγοντας τους ότι η γυναίκα αυτή του έκανε καλό, αφού με αυτό το μύρο τον ετοίμασε για την ταφή. Τους θύμισε ότι τους φτωχούς θα μπορούν να τους βοηθούν καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής τους, ενώ Εκείνον θα τον έχουν για λίγο ακόμα. Την συγχώρησε για τις αμαρτίες της και, προφητικά μιλώντας, είπε ότι η πράξη της αυτή θα αναφέρεται στο Ευαγγέλιο που θα κηρυχθεί σε όλο τον κόσμο, αποτελώντας, αυτή η αναφορά, ένα μνημόσυνο γι’ αυτήν. Τότε ο Ιούδας έφυγε και πήγε να συναντήσει τους Αρχιερείς. Τους ρώτησε τι θα του δώσουν για να τους παραδώσει τον Χριστό, και αυτοί του υποσχέθηκαν τριάντα αργύρια.

Το απόγευμα της Μεγάλης Τετάρτης, στις εκκλησίες μας, τελείται το Μυστήριο του Μεγάλου Ευχελαίου. Κατά την διάρκεια του, διαβάζονται επτά Ευαγγέλια και επτά Ευχές. Ευλογείται έτσι το λάδι με το οποίο ο ιερέας «σταυρώνει» τους πιστούς στο μέτωπο, στο πηγούνι, στα μάγουλα και στις παλάμες.

Το Μυστήριο του Ευχελαίου, μπορεί να τελεστεί και εκτός ναού, όποτε το ζητήσει ένας πιστός από τον ιερέα της ενορίας του. Και τότε, όταν τελείται δηλαδή σε κάποιο σπίτι, διαβάζονται επτά Ευαγγέλια και επτά Ευχές. Το λάδι του Ευχελαίου θεωρείται θεραπευτικό. Κατά την διάρκεια του μυστηρίου ο ιερέας ανάβει ένα κερί για κάθε Ευαγγέλιο που διαβάζει. Αυτό κάνουν και μερικοί πιστοί κατά την διάρκεια του Μεγάλου Ευχελαίου, στην εκκλησία, την Μεγάλη Τετάρτη.

Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, οι γυναίκες πηγαίνουν στο Μεγάλο Ευχέλαιο, έχοντας μαζί τους μια σουπιέρα με αλεύρι. Σε αυτό στερεώνουν τρία κεριά, τα οποία καίνε κατά την τέλεση του Μυστηρίου. Το αλεύρι αυτό, το χρησιμοποιούν για να φτιάξουν τα πασχαλινά κουλούρια την επόμενη ημέρα.


Μεγάλη Πέμπτη


Tην Μεγάλη Πέμπτη αναβιώνονται στην Εκκλησία μας, τα γεγονότα της τελευταίας ημέρας της ζωής του Ιησού Χριστού στη Γη.

Όπως μας αναφέρουν τα Ευαγγέλια, ο Χριστός θέλησε πριν θυσιαστεί για την σωτηρία των ανθρώπων, να δειπνήσει για τελευταία φορά με τους μαθητές του. Ο δείπνος αυτός είναι ο γνωστός μας Μυστικός Δείπνος. Έλαβε χώρα σε ένα υπερώο (σε ένα πατάρι δηλαδή) κάποιου σπιτιού της Ιερουσαλήμ, στο οποίο κρυφά συνέφαγαν οι μαθητές και ο Ιησούς.

Πριν ξεκινήσει ο Δείπνος, ο Χριστός πήρε μια λεκάνη με νερό και έπλυνε τα πόδια των μαθητών του. Αυτό ήταν μια ενέργεια που έκαναν οι δούλοι της εποχής. Δηλαδή πριν από το φαγητό, έπλεναν τα πόδια των κυρίων τους. Με την πράξη του αυτή ο Ιησούς θέλησε να διδάξει τους μαθητές του και, μέσω αυτών, όλους τους ανθρώπους να είναι ταπεινοί και να υπηρετούν τους συνανθρώπους τους. Το γεγονός αυτό έχει λάβει στις μέρες μας το όνομα Ιερός Νιπτήρας. Σε πολλές περιοχές της χώρας μας, γίνεται αναπαράσταση του Ιερού Νιπτήρα το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης.

Κατόπιν ο Ιησούς κατά την διάρκεια του Μυστικού Δείπνου, και αφού είχε αποχωρήσει ο Ιούδας, παρέδωσε στους μαθητές του, το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Πρόσφερε άρτο λέγοντας: «λάβετε φάγετε τούτο εστί το σώμα μου» και κρασί «πίετε έξ αυτού πάντες τούτο γαρ εστί το αίμα μου το της καινής διαθήκης το περί πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών». Η παράδοση της Θείας Ευχαριστίας τελείωσε με την εντολή: «τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν».

Μετά το πέρας του Μυστικού Δείπνου, ο Ιησούς και οι μαθητές του, μετέβησαν στο Όρος των Ελαιών. Εκεί ο Χριστός προσεύχεται στον Πατέρα του, και τελικά συλλαμβάνεται από τους Ρωμαίους, με την βοήθεια του Ιούδα.

Στον Εσπερινό της ημέρας έχουμε την Σταύρωση του Θεανθρώπου. Διαβάζονται τα 12 Ευαγγέλια που περιγράφουν τα Άγια Πάθη. Μετά το 5ο Ευαγγέλιο, βγαίνει ο Εσταυρωμένος. Στις εκκλησίες, όλο το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης μέχρι το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, παραμένουν κυρίως γυναίκες οι οποίες «μοιρολογούν», ψάλλοντας ύμνους, τον Χριστό. Σε πολλά μέρη, προετοιμάζουν τον στολισμό του Επιταφίου κατά την διάρκεια της νύχτας αυτής.

Στα σπίτια των Χριστιανών, την Μεγάλη Πέμπτη, βάφονται τα κόκκινα αυγά. Για τον λόγο αυτό, η ημέρα λέγεται και Κόκκινη Πέμπτη ή Κοκκινοπέφτη. Εκτός από τα αυγά, την μέρα αυτή, φτιάχνονται τα πασχαλινά κουλούρια και τα τσουρέκια. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, οι Χριστιανοί κρεμούν κόκκινα πανιά στα παράθυρα των σπιτιών τους.


Μεγάλη Παρασκευή


Την Μεγάλη Παρασκευή οι χριστιανοί όλου του κόσμου, ζουν την κορύφωση του Θείου Δράματος. Είναι η ημέρα των Παθών του Ιησού. Αφιερωμένη από την Εκκλησία μας στις τελευταίες ώρες πριν την Σταύρωση, μας υπενθυμίζει τα παρακάτω γεγονότα.

Ο Χριστός, μετά την σύλληψη του στο Όρος των Ελαιών, δικάστηκε και καταδικάστηκε από τους Αρχιερείς. Η δίκη ήταν βέβαια τυπική αφού η ετυμηγορία είχε αποφασιστεί πριν καν συλληφθεί. Οι Αρχιερείς ήθελαν τον θάνατο Του.

Επειδή όμως δεν είχαν την νόμιμη εξουσία, έπρεπε η καταδικαστική απόφαση να απαγγελθεί από τον Ρωμαίο διοικητή. Τα χρόνια εκείνα διοικητής στην Ιερουσαλήμ ήταν ο Πιλάτος. Σε αυτόν σύρθηκε ο Ιησούς, ενώ το πλήθος, μετά από παρότρυνση των Αρχιερέων, φωνάζοντας, ζητούσε την Σταύρωση Του. Υπήρχε το έθιμο, την ημέρα του Εβραϊκού Πάσχα, οι Ρωμαίοι να απελευθερώνουν έναν κατάδικο Εβραίο. Ο Πιλάτος θέλοντας να μην έχει την ευθύνη της σταύρωσης του Χριστού, ζήτησε από το πλήθος να διαλέξει ανάμεσα στον Θεάνθρωπο και στον Βαραβά, ένα στασιαστή και φονιά, ποιος θα ήταν αυτός που θα απελευθερωνόταν. Το πλήθος, δια βοής, επέλεξε να αφεθεί ελεύθερος ο Βαραβάς.

Αμέσως μετά, και με την εντολή πλέον του Πιλάτου, ο Χριστός οδηγείται στην εσωτερική αυλή του Πραιτωρίου (του διοικητηρίου δηλαδή των Ρωμαίων). Εκεί οι στρατιώτες του φορούν μια πορφύρα και ένα αγκάθινο στεφάνι. Χλευαστικά αποκαλώντας τον «Βασιλιά των Ιουδαίων», τον χτυπούν και τον φτύνουν. Η ώρα της Σταύρωσης έχει πλησιάσει.

Φορτωμένος ο Ιησούς με τον Σταυρό στον οποίο θα σταυρωθεί, οδηγείται προς τον λόφο του Γολγοθά. Στο δρόμο δεν αντέχει το βάρος του Σταυρού και πέφτει. Οι Ρωμαίοι επιβάλουν στον Σίμωνα τον Κυρηναίο, που διερχόταν από εκείνο το σημείο, να μεταφέρει αυτός τον Σταυρό του Μαρτυρίου. Τελικά στις 9 η ώρα το πρωί, ο Ιησούς σταυρώνεται. Το μαρτύριο του Χριστού κράτησε έξι ώρες. Στις 3 η ώρα το απόγευμα παρέδωσε το πνεύμα Του, αφού προηγουμένως είχε συγχωρήσει όσους ευθύνονταν για τον θάνατο Του.

Επειδή όμως το Σάββατο απαγορεύονταν οι κηδείες, ο Ιωσήφ από την Αριμαθαία, κρυφός μαθητής του Χριστού, ζήτησε από τον Πιλάτο να πάρει το σώμα Του και να το ενταφιάσει. Η άδεια αυτή του δόθηκε και έτσι τυλίγοντας το σώμα του Χριστού σε ένα σεντόνι, τον ενταφίασε σε ένα μνήμα λαξευμένο σε βράχο. Το άνοιγμα του μνήματος, κλείστηκε με μια μεγάλη πέτρα.

Η τελετή της Αποκαθήλωσης, γίνεται στις εκκλησίες μας, το μεσημέρι της μεγάλης Παρασκευής. Ενώ το βράδυ της ίδιας ημέρας τελείται η περιφορά του Επιταφίου. Οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούν πένθιμα όλη την διάρκεια της ημέρας.

Η νηστεία της ημέρας είναι αυστηρότατη και απαγορεύει ακόμα και το λάδι. Πολλοί πιστοί συνηθίζουν να πίνουν την Μεγάλη Παρασκευή λίγο ξύδι, εις ανάμνηση αυτού που έδωσαν στον Ιησού, όταν ζήτησε νερό τις τελευταίες στιγμές της επίγειας ζωής Του.

Το έθιμο απαγορεύει κάθε εργασία την ημέρα αυτή. Σε πολλές περιοχές φτιάχνουν ένα ομοίωμα του Ιούδα, και μετά την περιφορά του Επιταφίου το παραδίδουν στην φωτιά. Τα λουλούδια του επιταφίου, μοιράζονται στους πιστούς, οι οποίοι τα φυλούν μαζί με τις εικόνες στα σπίτια τους. Τέλος, την ημέρα αυτή συνηθίζεται οι πιστοί να επισκέπτονται τους τάφους των νεκρών συγγενών και φίλων.


Μεγάλο Σάββατο


Το Μεγάλο Σάββατο είναι η τελευταία ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας και της Μεγάλης Σαρακοστής. Αφιερωμένη από την Εκκλησία μας στην κάθοδο του Ιησού στον Άδη. Ενώ το σώμα του Ιησού βρίσκεται στον τάφο, η ψυχή του κατέβηκε προσωρινά στον Άδη για να μεταφέρει στους νεκρούς τον Λόγο Του.

Εντωμεταξύ οι Αρχιερείς με την άδεια του Πιλάτου, εγκαθιστούν φρουρά έξω από το μνήμα του Χριστού. Αυτό το έκαναν για να μην μπορέσουν οι μαθητές Του, να κλέψουν το σώμα Του και να διαδώσουν ότι αναστήθηκε. Είχαν οι Αρχιερείς αυτόν τον φόβο επειδή την ανάσταση Του, είχε προαναγγείλει ο Ιησούς ενόσω ήταν εν ζωή.

Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, στις εκκλησίες μας, τελείται η Θεία Λειτουργία της Πρώτης Ανάστασης. Ονομάζεται έτσι, γιατί σε κάποιο σημείο της, ο Ιερέας προαναγγέλλει την Ανάσταση του Κυρίου, λέγοντας: «Ανάστα ο Θεός κρίνων την γην…». Ίσως η ύπαρξη αυτής της προαναγγελλίας, να είναι ο λόγος που το πένθος των πιστών την ημέρα αυτή είναι μικρότερο σε σχέση με αυτό της Μεγάλης Παρασκευής.

Στα Ιεροσόλυμα, η τελετή της Αφής του Αγίου Φωτός και της Ανάστασης του Κυρίου, γίνονται το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου. Στην Ελλάδα η Θεία Λειτουργία της Αναστάσεως γίνεται το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου. Κατά την διάρκεια της Λειτουργίας, στις 12 ακριβώς τα μεσάνυχτα, σβήνουν τα φώτα της εκκλησίας και ο ιερέας προβάλει στην Ωραία Πύλη, κρατώντας σε κάθε χέρι από μία δεσμίδα τριάντα τριών κεριών με το Άγιο Φως, και ψάλλοντας το «Δεύτε λάβετε Φως…». Στην συνέχεια ιερείς, ψάλτες και πιστοί βγαίνουν στο περίβολο της εκκλησίας όπου γίνεται η ανάγνωση του Ευαγγελίου της Αναστάσεως και ψάλλεται το «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι, ζωήν χαρισάμενος».

Οι πιστοί μετά το τέλος της λειτουργίας μεταφέρουν το Άγιο Φως στα σπίτια τους και το έθιμο θέλει να το φυλάνε να μην σβήσει για σαράντα ημέρες. Το Μεγάλο Σάββατο, όπως και η Μεγάλη Παρασκευή, είναι ημέρα αυστηρής νηστείας, με το λάδι να ανήκει στις απαγορευμένες τροφές.

Όσοι δεν έχουν φτιάξει κουλούρια ή τσουρέκια και δεν έχουν βάψει κόκκινα αυγά την Μεγάλη Πέμπτη, το Μεγάλο Σάββατο έχουν την τελευταία τους ευκαιρία να το πράξουν. Οι ετοιμασίες των νοικοκυριών για το Πάσχα έχουν φτάσει στο τέλος τους. Το μόνο που απομένει είναι η κατασκευή της μαγειρίτσας που θα φαγωθεί μετά την ανάσταση καθώς και η προετοιμασία της ψησταριάς και της σούβλας για το αρνί ή το κατσίκι που θα φαγωθεί την ημέρα του Πάσχα.


Ανάσταση - Κυριακή του Πάσχα


Την Κυριακή του Πάσχα εορτάζουμε την Ανάσταση του Ιησού Χριστού. Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος μας αναφέρει:

Τα χαράματα της Κυριακής, πήγε η Παναγία και η Μαρία η Μαγδαληνή στον τάφο του Ιησού. Τότε έγινε μεγάλος σεισμός και ένας Άγγελος αφού κύλισε την πέτρα που έφραζε το μνήμα, κάθισε πάνω της. Οι στρατιώτες που φρουρούσαν τον τάφο, παρέλυσαν από τον φόβο τους. Απευθυνόμενος προς την Παναγία και την Μαρία τη Μαγδαληνή ο Άγγελος, τους είπε να μην φοβόνται και ότι ο Ιησούς που ψάχνουν έχει αναστηθεί. Τους έδωσε παραγγελία δε, να πάνε να ειδοποιήσουν τους μαθητές Του, για το γεγονός της Ανάστασης και να τους πουν να πάνε στην Γαλιλαία όπου και θα τους εμφανιστεί ο Ιησούς. Αυτό και έκαναν. Στον δρόμο, πηγαίνοντας προς τους μαθητές, εμφανίστηκε μπροστά τους ο Χριστός. Εκείνες τον προσκύνησαν και παρακινούμενες και από τον ίδιο έτρεξαν να αναγγείλουν το χαρμόσυνο γεγονός στους μαθητές Του. Εντωμεταξύ, οι Αρχιερείς ειδοποιήθηκαν από στρατιώτες ότι ο Ιησούς όντως αναστήθηκε. Κι εκείνοι αντί να σκεφτούν ποιόν οδήγησαν στην σταύρωση, έκαναν κάτι πιο απλό. Δωροδόκησαν τους στρατιώτες ώστε να λένε ότι το σώμα του Χριστού κλάπηκε την νύχτα από τους μαθητές Του, και δεν αναστήθηκε. Οι μαθητές πήγαν όντως στην Γαλιλαία και εκεί εμφανίστηκε μπροστά τους ο Χριστός. Τους ευλόγησε και τους είπε να ταξιδέψουν και να διδάξουν όσα αυτός τους δίδαξε. Επίσης τους έδωσε την εντολή, όποιον πιστεύει σε Αυτόν, να τον βαπτίζουν στο όνομα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Έτσι έκαναν οι μαθητές του, και έφτασε ο λόγος του Θεού μέχρι τις μέρες μας.

Η γιορτή του Πάσχα είναι κινητή. Δεν γιορτάζεται, δηλαδή, κάθε χρόνο την ίδια ημερομηνία. Το πότε θα γιορτάζουμε το Πάσχα, καθορίστηκε από την 1η Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας το 325μ.Χ. Εκεί ορίστηκε ότι Κυριακή του Πάσχα θα είναι η πρώτη Κυριακή που ακολουθεί την πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία (21 Μαρτίου). Ένα τύχει και η πανσέληνος είναι ημέρα Κυριακή, τότε Πάσχα θα έχουμε την επόμενη Κυριακή. Εξ αυτού του ορισμού πηγάζει το συμπέρασμα ότι το Πάσχα «πέφτει» πάντα ανάμεσα στις 4 Απριλίου και στις 8 Μαΐου.


Σχετικά με την προέλευση της λέξης Πάσχα, υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη λέει ότι προέρχεται από την εβραϊκή λέξη «Pasah» που σημαίνει διάβαση. Στο Εβραϊκό Πάσχα άλλωστε αυτό εορτάζεται. Η απελευθέρωση των Εβραίων από τους Αιγυπτίους και η διάβαση της Ερυθράς Θάλασσας. Η δεύτερη εκδοχή, θέλει την λέξη Πάσχα να προέρχεται από το ελληνικό ρήμα Πάσχειν, προς τιμή των Παθών του Ιησού Χριστού.

Το Πάσχα ή αλλιώς η Λαμπρή γιορτάζεται σε όλες τις γωνιές της Ελλάδας με σούβλισμα αρνιών, τσούγκρισμα κόκκινων αυγών, τραγούδια και χορούς. Όλη η επόμενη του Πάσχα εβδομάδα, είναι γιορτινή και γι’ αυτό τον λόγο η Εκκλησία μας έχει αποφασίσει να μην νηστεύουμε την Τετάρτη και την Παρασκευή εκείνης της εβδομάδας. Οι πιστοί συνηθίζουν για σαράντα ημέρες μετά το Πάσχα, όταν συναντιόνται να μην χαιρετιούνται ως συνήθως αλλά να λένε τα εξής λόγια:

- Χριστός Ανέστη!

- Αληθώς Ανέστη!

Επίσης έχει καθιερωθεί από την Εκκλησία μας, για σαράντα ημέρες μετά το Πάσχα να λέγεται η Αναστάσιμη Προσευχή.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου