Κάτοχος

Η φωτογραφία μου
Αγρίνιο, Αιτωλοακαρνανίας, Greece

Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2014

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης


Ο Άγιος Δημήτριος γεννήθηκε περί το 280 - 284 μ.Χ. και μαρτύρησε επί των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού και Μαξιμιανού το 303 μ.Χ. ή το 305 μ.Χ. ή (το πιο πιθανό) το 306 μ.Χ.

Τὸ 296 μ.Χ. ἢ τὸ 306 μ.Χ., ὁ Μαξιμιανός, ὁ τότε τετράρχης καὶ μετέπειτα αὐτοκράτορας Γαλέριος Μαξιμιανός, συνέλαβε τὸν ἅγιο Δημήτριο καὶ τὸν ἐκρατοῦσε φυλακισμένο σὲ ἕνα δημόσιο λουτρὸ κοντὰ στὸ στάδιο τῆς πόλεως, ἐπειδὴ ὁ ἅγιος Δημήτριος ἐπίστευε στὴ χριστιανικὴ πίστη, ἀλλὰ καὶ ἔκαμε κήρυγμα φέρνοντας κοντὰ στὸ Χριστὸ πολλοὺς εἰδωλολάτρες. Ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ὁ αὐτοκράτορας Διοκλητιανὸς εἶχε ἐκδώσει διάταγμα μετὰ ἀπὸ παρότρυνση τοῦ Μαξιμιανοῦ, ποὺ οὐσιαστικὰ ξεκινοῦσε ἄλλον ἕναν διωγμὸ κατὰ τῶν χριστιανῶν.

Στὴ Θεσσαλονίκη, τὸν καιρὸ τῆς συλλήψεως τοῦ ἁγίου Δημητρίου, γίνονταν ἀγῶνες γιὰ νὰ ἑορτασθῇ ἡ νίκη τῆς Ῥωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας ἐνάντια στοὺς Σκῦθες. Ἐκεῖ, ὁ Λυαῖος, ἕνας εἰδωλολάτρης παλαιστής, περηφανευόταν γιὰ τὸ μέγεθος καὶ τὴ δύναμη τοῦ σώματός του, καὶ προκαλοῦσε τοὺς θεατὲς τοῦ σταδίου γιὰ νὰ παλέψουν μαζύ του. Ὁ Νέστωρ, ἕνας νεαρὸς στρατιώτης ποὺ ἐγνώριζε τὸν ἅγιο Δημήτριο καὶ ἦταν μαθητής του, ἐπισκέφθηκε τὸν ἅγιο στὴ φυλακὴ καὶ τοῦ ἐζήτησε τὴν εὐλογία του γιὰ νὰ παλέψει μὲ τὸν Λυαῖο. Ὁ ἅγιος Δημήτριος ἔκαμε τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ, ἔδωσε μ’ αὐτὸ τὸν τρόπο τὴν εὐλογία του στὸν Νέστορα, καὶ τοῦ εἶπε «καὶ τὸν Λυαῖο θὰ νικήσῃς καὶ γιὰ τὸν Χριστὸ θὰ μαρτυρήσῃς».

Μέσα στὸ στάδιο, ὁ Νέστωρ εἶπε «ὁ Θεὸς Δημητρίου βοήθει μοι…», καὶ ἐπάλεψε μὲ τὸν Λυαῖο. Ἀφοῦ ἐνίκησε ὁ μικροκαμωμένος Νέστωρ τὸν γίγαντα Λυαῖο καὶ ὁ Γαλέριος Μαξιμιανὸς ἔμαθε τὶ εἶχε συμβεῖ, διέταξε νὰ σκοτωθῇ ὁ ἅγιος Νέστωρ, μὲ τὸ ἴδιο τὸ ξίφος του, ἔξω ἀπὸ τὴ χρυσῆ Πύλη, καὶ νὰ θανατωθῇ μὲ λόγχες ὁ φυλακισμένος στὸ δημόσιο λουτρὸ ἅγιος Δημήτριος. Γράφουν μάλιστα οἱ συναξαριστὲς ὅτι ὁ ἅγιος Δημήτριος, ὅπως εἶχε σηκώσει τὸ δεξί του χέρι, ἔλαβε τὸν πρῶτο λογχισμὸ στὴ δεξιὰ πλευρά του, ὅπως ὁ Χριστὸς πάνω στὸ σταυρό.

Ὁ ἅγιος Νικόδημος, ὁ ἁγιορείτης, ἀναφέρει ὅτι ὁ Λοῦπος, ἕνας μαθητὴς τοῦ ἁγίου Δημητρίου, ἔχρισε τὸ πανοφῶρι καὶ τὸ δακτυλίδι τοῦ ἁγίου στὸ μαρτυρικό του αἷμα καὶ ἐκαμε μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ πολλὰ θαύματα. Ὅταν τὸ ἔμαθε αὐτὸ ὁ αὐτοκράτορας, διέταξε τὴ σύλληψή του καὶ ὁ ἅγιος Λοῦπος ἐμαρτύρησε στὴν περιοχὴ τοῦ τριβουναλίου.

Τὸ σῶμα τοῦ ἁγίου Δημητρίου ἐνταφιάσθηκε κρυφὰ ἀπὸ κάποιους πιστοὺς χριστιανοὺς στὸν τόπο τοῦ μαρτυρίου του. Σὲ ἐκεῖνο τὸ δημόσιο λουτρὸ ἐξεκίνησε νὰ ἀναβλύζῃ μῦρο ἀπὸ τὸν τάφο τοῦ ἁγίου Δημητρίου, κι’ἔτσι ὁ ἅγιος ἐπῆρε τὸ προσωνύμιο «Μυροβλήτης». Μάλιστα ὅσο περισσότεροι χριστιανοὶ ἔπαιρναν μῦρο γιὰ εὐλογία, τόσο περισσότερο αὐτὸ ἐπλήθαινε ἀντὶ νὰ ὀλιγοστεύῃ.

Τὸ 313 μ.Χ. ἐκτίσθηκε ἕνας μικρὸς ναὸς ἀφιερωμένος στὸν ἅγιο Δημήτριο στὸν τόπο τοῦ μαρτυρίου του. Τὸ 324 μ.Χ. στὸν ἴδιο τόπο ἐκτίσθηκε μιὰ μικρὴ τρίκλιτη «Βασιλική» καὶ τὸ 413 μ.Χ. ὁ ἔπαρχος Λεόντιος ἔκτισε στὴν ἴδια θέση μιὰ μεγάλη «Βασιλική» γιὰ νὰ εὐχαριστήσῃ τὸν ἅγιο Δημήτριο γιὰ τὴν θεραπεία τῆς ἀρρώστειας του. Τὸ 1142 μ.Χ. ὁ αὐτοκράτορας Μιχαήλ, ὁ Κομνηνός, μετέφερε τὴν εἰκόνα τοῦ ἁγίου Δημητρίου ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκη στὴ Μονὴ Παντοκράτορος στὴν Κωνσταντινούπολη. Ὁ μεγαλοπρεπὴς ἱερὸς Ναὸς κατεστράφη καὶ ἐλεηλατήθηκε πολλές φορές. Ἡ τελευταία καταστροφή του ἦταν τὸ 1917 μ.Χ. μὲ τὴν πυρκαϊὰ ποὺ ἔκαψε τὸ μεγαλύτερο τμῆμα τῆς πόλεως. Ὁ περικαλλὴς σημερινὸς ἱερὸς Ναὸς ἀπεκατεστάθη στὴ μορφὴ αὐτὴ μετὰ ἀπὸ τὸ 1950 μ.Χ.. Στὰ ὑπόγεια τοῦ Ναοῦ ὑπάρχει ἡ φυλακὴ τοῦ ἁγίου Δημητρίου καὶ ὁ πρῶτος τάφος του. Μέσα στὸν ἱερὸ Ναὸ εὑρίσκονται τὰ τίμια λείψανα τοῦ ἁγίου Δημητρίου, τὰ ὁποῖα μεταφέρθηκαν στὴ Θεσσαλονίκη ἀπὸ τὸ San Lorenzo in Campo τῆς Ἰταλίας, τὸ 1978-1979 μ.Χ., ἀπὸ τὸν μακαριστὸ Μητροπολίτη Θεσσαλονίκη, κυρὸ Παντελεήμονα τὸν Β’. Κάθε χρόνο τὴν περίοδο αὐτὴ τελοῦνται πολλὲς ἑορτὲς καὶ ἑορταστικὲς ἐκδηλώσεις κατὰ τὴν «μεγάλη Ἑβδομάδα τοῦ ἁγίου Δημητρίου», μὲ ἀποκορύφωση τὴν ἐπίσημη Δοξολογία γιὰ τὴν ἐπέτειο τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς Θεσσαλονίκης ἀπὸ τοὺς Τούρκους, ποὺ ἔγινε στὶς 26 Ὀκτωβρίου τοῦ 1912.


Ὁ ἅγιος Δημήτριος εἶναι ὁ πολιοῦχος καὶ προστάτης τῆς Θεσσαλονίκης, καὶ ἡ μνήμη του τιμᾶται στὶς 26 Ὀκτωβρίου. Ἡ μνήμη τῶν ἁγίων Νέστορος καὶ Λούπου τιμᾶται στὶς 27 Ὀκτωβρίου.

Ο Δημήτριος ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας στη Θεσσαλονίκη. Σύντομα ανελίχθηκε στις βαθμίδες του Ρωμαϊκού στρατού με αποτέλεσμα σε ηλικία 22 ετών να φέρει το βαθμό του χιλιάρχου. Ως αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού κάτω από τη διοίκηση του Τετράρχη (και έπειτα αυτοκράτορα) Γαλερίου Μαξιμιανού, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Διοκλητιανός, έγινε χριστιανός και φυλακίστηκε στην Θεσσαλονίκη το 303 μ.Χ., διότι αγνόησε το διάταγμα του αυτοκράτορα Διοκλητιανού «περί αρνήσεως του χριστιανισμού». Μάλιστα λίγο νωρίτερα είχε ιδρύσει κύκλο νέων προς μελέτη της Αγίας Γραφής.

Στη φυλακή ήταν και ένας νεαρός χριστιανός ο Νέστορας, ο οποίος θα αντιμετώπιζε σε μονομαχία τον φοβερό μονομάχο της εποχής Λυαίο. Ο νεαρός χριστιανός πριν τη μονομαχία επισκέφθηκε τον Δημήτριο και ζήτησε τη βοήθειά του. Ο Άγιος Δημήτριος του έδωσε την ευχή του και το αποτέλεσμα ήταν ο Νέστορας να νικήσει το Λυαίο και να προκαλέσει την οργή του αυτοκράτορα. Διατάχθηκε τότε να θανατωθούν και οι δύο, Νέστορας και Δημήτριος.

Οι συγγραφείς εγκωμίων του Αγίου Δημητρίου, Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, Γρηγόριος ο Παλαμάς και Δημήτριος Χρυσολωράς, αναφέρουν ότι το σώμα του Αγίου ετάφη στον τόπο του μαρτυρίου, ο δε τάφος μετεβλήθη σε βαθύ φρέαρ που ανέβλυζε μύρο, εξ ου και η προσωνυμία του Μυροβλήτου.

Στις βυζαντινές εικόνες αλλά και στη σύγχρονη αγιογραφία ο Άγιος Δημήτριος παρουσιάζεται αρκετές φορές ως καβαλάρης με κόκκινο άλογο (σε αντιδιαστολή του λευκού αλόγου του Αγίου Γεωργίου) να πατά τον άπιστο Λυαίο.

Ένα από τα πολλά θαύματα του Αγίου είναι και το εξής. Το 1823 μ.Χ. οι Τούρκοι που ήταν αμπαρωμένοι στην Ακρόπολη της Αθήνας ετοίμαζαν τα πυρομαχικά τους για να χτυπήσουν με τα κανόνια τους, τους Έλληνες που βρισκόντουσαν στον ναό του Αγίου Δημητρίου, μα ο Άγιος Δημήτριος έκανε το θαύμα του για να σωθούν οι Χριστιανοί και η πυρίτιδα έσκασε στα χέρια των Τούρκων καταστρέφοντας και τμήμα του μνημείου του Παρθενώνα. Για να θυμούνται αυτό το θαύμα, ο ναός λέγεται από τότε Άγιος Δημήτριος Λουμπαρδιάρης, από την λουμπάρδα δηλαδή το κανόνι των Τούρκων που καταστράφηκε.

(Σπάνια εικόνα -αντίγραφο- Αγίων Δημητρίου - Γεωργίου μουσείου της Ιεράς Μονής Λειμώνος - Λέσβου)


Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’.
Μέγαν εὕρατο ἐv τοῖς κιvδύvοις, σὲ ὑπέρμαχοv, ἡ οἰκουμένη, Ἀθλοφόρε τὰ ἔθνη τροπούμενον. Ὡς οὖν Λυαίου καθεῖλες τὴν ἔπαρσιν, ἐν τῷ σταδίῳ θαῤῥύvας τὸν Νέστορα, οὕτως Ἅγιε, Μεγαλομάρτυς Δημήτριε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον
Ἦχος β’. Αὐτόμελον.
Τοῖς τῶv ἰαμάτωv σου ῥείθροις Δημήτριε, τὴv Ἐκκλησίαν Θεὸς ἐπορφύρωσεv, ὁ δούς σοι τὸ κράτος ἀήττητοv, καὶ περιέπωv τὴν πόλιv σου ἄτρωτοv· αὐτῆς γὰρ ὑπάρχεις τὸ στήριγμα.

Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λογον.
Εὐσεβείας τοῖς τρόποις καταπλουτῶν, ἀσεβείας τὴν πλάνην καταβαλών, Μάρτυς κατεπάτησας, τῶν τυράννων τὰ θράση, καὶ τῷ θείῳ πόθῳ, τὸν νοῦν πυρπολούμενος, τῶν εἰδώλων τὴν πλάνην, εἰς χάος ἐβύθισας· ὅθεν ἐπαξίως, ἀμοιβὴν τῶν ἀγώνων, ἐδέξω τὰ θαύματα, καὶ πηγάζεις ἰάματα, Ἀθλοφόρε Δημήτριε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.

Ἕτερον Κάθισμα
Βασιλεῖ τῶν αἰώνων εὐαρεστῶν, βασιλέως ἀνόμου πᾶσαν βουλήν, ἐξέκλινας Ἔνδοξε, καὶ γλυπτοῖς οὐκ ἐπέθυσας· διὰ τοῦτο θῦμα, σαυτὸν προσενήνοχας, τῷ τυθέντι Λόγῳ ἀθλήσας στερρότατα· ὅθεν καὶ τῇ λόγχῃ, τὴν πλευρὰν ἐξωρύχθης, τὰ πάθη ἰώμενος, τῶν πιστῶς προσιόντων σοι, Ἀθλοφόρε Δημήτριε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.

Μεγαλυνάριον
Τὸν μέγαν ὁπλίτην καὶ ἀθλητήν, τὸν στεφανηφόρον, καὶ ἐν μάρτυσι θαυμαστόν, τὸν λόγχῃ τρωθέντα, πλευρὰν ὡς ὁ δεσπότης, Δημήτριον τὸν θεῖον ὕμνοις τιμήσωμεν.

Ἕτερον Μεγαλυνάριον
Φύλαττε τοὺς δούλους σου ἀθλητά, μάρτυς μυροβλύτα τοὺς ὑμνοῦντάς σε εὐσεβῶς, καὶ ρῦσαι κινδύνων καὶ πάσης ἄλλης βλάβης, Δημήτριε τρισμάκαρ ταῖς ἱκεσίαις σου.

Την μνήμη του Αγίου Δημητρίου η εκκλησία μας την τιμά στις 26 Οκτωβρίου.